Dieta w chorobie Hashimoto

HASHIMOTO

z czym to się je?

Najczęstszą przyczyną omówionej w ostatnim wpisie  niedoczynności tarczycy jest choroba Hashimoto – czyli autoimmunologiczna choroba zapalna tarczycy – tarczyca objęta jest wtedy stanem zapalnym, wskutek czego staje się coraz mniejsza i coraz gorzej funkcjonuje – jednocześnie produkuje coraz mniej hormonów. W odpowiedzi na taki stan przysadka mózgowa produkuje coraz więcej TSH, a podwzgórze coraz więcej TRH i koło się zamyka. Pętlę tę może przerwać podanie substytutu hormonu tarczycy z zewnątrz – euthyrox, letrox (lewotyroksyna) lub novothyral (połączenie lewotyroksyny T4 z trójodotyroniną T3).  Decyzję o podaniu hormonów podejmuje zawsze LEKARZ!

A czasami wystarczy tylko lub aż zmienić styl życia.

W chorobie tej dochodzi do ataku na enzym TPO, który odpowiedzialny jest  m.in. za przekształcanie jodu – dlatego też suplementacja jodu, szczególnie przy niedoborze selenu i bez suplementacji cynku (niedopuszczalne!) prowadzi do powstania nadtlenku wodoru (wolnego rodnika), który z kolei przyczynia się do rozwoju reakcji zapalnych. W związku z tym jod suplementowany bez kontroli i nieracjonalnie może przyczyniać się do potęgowania istniejącego już stanu zapalnego tarczycy, a nawet nieodwracalnego jej uszkodzenia. Dlatego też oficjalne zalecenia w chorobie Hashimoto nakazują ograniczanie jodu w diecie (unikać soli jodowanej, nadmiaru ryb i owoców morza, nie należy przyjmować alg – chlorelli, spiruliny) nie suplementować! Wyjatek stanowi jedynie ciąża i okres karmienia piersią.

W chorobie Hashimoto – tarczyca jest ofiarą, a przyczyną choroby jest dysfunkcja układu immunologicznego, w obrazie klinicznym występują przeciwciała antyTPO, antyTG, niejednorodna tarczyca, obniżona echogeniczność, a sama tarczyca jest pomniejszona.

  • to najczęściej rozpoznawane schorzenie tarczycy po 6 roku życia
  • kobiety chorują 4 – 10 razy częściej niż mężczyźni
  • przeciwciała antyTPO występują częściej u kobiet niż u mężczyzn
  • kobiety, które rodziły wykazują wyższe stężenie przeciwciał (ciąża, poród – zmiany hormonalne mogą wywołać autoimmunologiczne zapalenie) niż te, które nie rodziły
  • szacuje się, że Hashimoto dotyczy już ok 20% społeczeństwa
  • co ciekawe według niektórych badaczy 10% a nawet 25% chorujących na Hashimoto może nie wykazywać dodatnich przeciwciał przeciwtarczycowych!

Czynniki:

  • genetyka – 50-60% zapadalności
  • ciąża (układ odpornościowy zmienia swoją funkcję, by nie odrzucać płodu a później następuje jego silna stymulacja i dlatego mogą wystąpić choroby autoimmunologiczne)
  • menopauza
  • styl życia:
    • dysbioza jelitowa (zaburzenia flory bakteryjnej),
    • infekcje głównie: bakteryjne (bolerioza, yersinioza, chlamydioza), również pasożytnicze (lamblie, owsiki) , wirusowe (wirus epsteina-barr’a, opryszczki)

Czynniki wpływające na podniesienie stężenia przeciwciał niezwiązane z chorobą Hashimoto to:

  • ciąża
  • podeszły wiek
  • inne choroby autoimmunologiczne

Dlatego tak ważny jest wywiad!!!

Dodatkowo zawsze warto wykonać USG tarczycy, które pokaże:

  • czy jest objęta stanem zapalnym
  • jaka jest jej objętość
  • jak pracuje

Należy pamiętać, że objawy zawsze są NAJWAŻNIEJSZE!

Najczęstsze niedobory występujące w chorobie Hashimoto:

  • selen
  • magnez
  • cynk
  • żelazo
  • omega 3
  • D3

W chorobach autoimmunologicznych szczególnie warto dbać o florę bakteryjną jelit – to prawie dla każdego must have.

Co w związku z tym warto suplementować?

  • wit D3 – stężenie powinno kształtować się pomiędzy 50-70ng/dl (min. 40ng/dl) → czasem trzeba suplementować stale, całym rokiem.
  • z gr B
  • Magnez (współpracuje z wit D3) – najlepiej taurynian, cytrynian, jabłczan
  • Selen (warto wcześniej oznaczyć poziom w krwi) – suplementacja w postaci L-selenometioniny bez drożdży – najlepiej wieczorem
  • Cynk (warto oznaczyć poziom z krwi) – w postaci chelatu najlepiej w połączeniu z miedzią – w pierwszej połowie dnia
  • kwasy omega 3 – warto rozważyć stałą suplementację, w tym olej lniany ALA oraz tłuszcze rybie EPA i DHA 500-1000 mg a czasami 2000mg w zależności od stopnia stanu zapalnego
  • żelazo – przy anemii pełnoobajwowej – konieczna suplementacja na receptę przepisana przez lekarza; przy lekkich niedoborach można wprowadzić do diety więcej mięsa czerwonego i podroby + suplementacja laktoferryny, sok / napar z pokrzywy, floradix żelazo – nie obciąży to jelit → i szukać przyczyny niedoboru żelaza
  • czasem probiotyk
  • olej z czarnuszki – obniża poziom TSH i przeciwciał antyTPO, a do tego zwiększa poziom trójodotyroniny, redukując tym samym uczucie zmęczenia i sprzyjając zwiększeniu siły fizycznej

Choroba Hashimoto a nadwaga i otyłość

 Już sam stan zapalny może zmniejszać podstawową przemianę materii, prowadzić do zatrzymywania wody, zatrzymywania płynów zewnątrzkomórkowych – co dodatkowo może jeszcze spowalniać Twój metabolizm!

  1. Autoimmunologiczne zapalenie tarczycy stanowi najczęstszą endokrynną przyczynę otyłości
  2. Jednym z pierwszych sygnałów niedoczynności tarczycy często jest gromadzenie się tkanki tłuszczowej i obniżenie tempa spoczynkowej przemiany materii, zdarza się przybranie masy nawet 10 kg w mcu (w ciężkiej niedoczynności i po resekcji gruczołu)
  3. Ryzyko rozwoju otyłości i zespołu metabolicznego jest większe u pacjentów z TSH>2,5 IU/ml

Badania wykazują, że niewielkie zmiany w funkcjonowaniu tarczycy (niewielkie wahnięcia poziomu TSH), jeszcze przy zachowaniu prawidłowego stężenia hormonów mogą przyczyniać się do wzrostu masy ciała i powstania zespołu metabolicznego.

!!!Dlatego tak ważna jest stabilizacja poziomu tego hormonu!!!

W świetle dowodów naukowych ma to miejsce również wśród pacjentów przyjmujących L-tyroksynęniestety podanie leku nie gwarantuje poprawy tempa metabolizmu.

Obecność receptorów dla TSH w komórkach tłuszczowych (adipocytach) wskazuje na znaczący udział TSH w rozwoju otyłości u pacjentek z autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy

Insulinooporność i zaburzenia gospodarki węglowodanowej w chorobie Hashimoto

  • Osoby z podwyższonym TSH >2,5 z większym prawdopodobieństwem w krótszym czasie rozwiną insulinooporność
  • U otyłych pacjentek z Hashimoto często stwierdza się insulinooporność i podwyższone stężenie glukozy na czczo
  • Insulinooporność prawdopodobnie wynika z toczącego się stanu zapalnego oraz ze zmian w funkcjonowaniu układu odpornościowego
  • Stan zapalny może osłabiać fizjologiczne działanie receptorów insulinowych
  • Hiperinsulinizm poniekąd odpowiada za zwiększająca się ilość tkanki tłuszczowej
  • Nadmiar insuliny pobudza wydzielanie leptyny
  • Niedobór tyrozyny w diecie nasila poposiłkowy hiperinsulinizm

Zatem nadmiar insuliny jest bardzo niekorzystny dla osób z autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy, ponieważ może nasilać procesy zapalne

Zatem jak zredukować poziom insuliny?

  1. Zmniejsz podaż węglowodanów w ciągu dnia
  2. Zwiększ udział białka w diecie (większe zapotrzebowane u osoby cierpiącej na choroby autoimmunizacyjne tarczycy) w połączeniu z tłuszczami (30%)
  3. Zadbaj o redukcję tłuszczowej masy ciała
  4. Chudnąc zadbaj o zachowanie tkanki mięśniowej!
  5. Spożywaj 3-4 zbilansowane posiłki o niskim ładunku glikemicznym w regularnych odstępach czasu
  6. Nie podjadaj między posiłkami!

Co wspólnego z Hashimoto ma wspomniany już hormon sytości leptyna?

Leptyna produkowana jest głównie przez tkankę tłuszczową, im większy udział tej tkanki w organizmie tym większe stężenie tego hormonu. Podnosi on poziom TSH oraz wpływa na układ odpornościowy – podnosząc stężenie przeciwciał anty-TPO u otyłych pacjentów z Hashimoto

Jak leczyć otyłość u osób z Hashimoto?

Pomocna może okazać się dieta eliminacyjna. W związku z tym czy dieta powinna wykluczać produkty nabiałowe i glutenowe?

Oficjalnie wg prac naukowych i stowarzyszeń zajmujących się problemami tarczycy → gluten i nabiał nie jest problemem w chorobie Hashimoto czy Gravesa-Basedowa (generalnie w chorobach autoimmunologicznych). Wynika to prawdopodobnie z braku wystarczającej ilości prac naukowych potwierdzających tę hipotezę.  Inni naukowcy sugerują, że nietolerancja glutenu i nabiału to tak naprawdę pokłosie toczącego się od dłuższego czasu stanu zapalnego o niskim natężeniu, z którym organizm już sobie nie radzi. Eliminacja pomoże na chwilę, a tak naprawdę należałoby zacząć od samego początku – czyli wyciszenia stanu zapalnego.

Natomiast wiemy już, że jedna choroba autoimmunologiczna często współwystępuje z inną i  że wśród osób chorujących na Hashimoto część z nich cierpi również na celiakię. W związku z tym podobna zależność może mieć miejsce także w przypadku niecieliakalnej nadwrażliwości na gluten i nietolerancji kazeiny mleka krowiego.

W chorobie Hashimoto mogą wystąpić zaburzenia jelitowe:

  • Zaparcie
  • Wzdęcia
  • Biegunki
  • Bóle brzucha

Znaczenie selenu w leczeniu otyłości u pacjentek z Hashimoto

  • Stężenie tego pierwiastka w surowicy jest mniejsze niż u osób zdrowych
  • Suplementacja selenem u otyłych wpływa na obniżenie TSH i BMI
  • Zwiększa insulinowrażliwość
  • Zapobiega otyłości trzewnej
  • Wykazuje działanie hamujące przerost komórek tłuszczowych (adipocytów)
  • Obniża stężenia przeciwciał przeciwtarczycowych
  • Wspólnie z mio-inozytolem pomaga obniżyć wysokie TSH przy prawidłowym stężeniu hormonów, szczególnie u osób leczonych tyroksyną, które nie ma przełożenia na spadek TSH

UWAGA! Przewlekła suplementacja selenem w dużej dawce zwiększa ryzyko cukrzycy typu II na skutek uszkodzenia komórek B wysp trzustkowych!

Rola cynku w zapobieganiu insulinooporności

  • Jest ważnym składnikiem białka receptorowego dla trijodotyroniny (niedobór może utrudniać leczenie, wyrównanie poziomu hormonów i przede wszystkim zniwelowanie objawów niedoczynności tarczycy.
  • Ma istotny wpływ na termoregulację i tempo metabolizmu
  • Otyli pacjenci wykazują niższe stężenie cynku niż populacja zdrowa
  • Podaż tego pierwiastka z dietą u pacjentów z autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy jest zbyt niska
  • Ma wpływ na regulacje stężenia glukozy i tworzenie się insuliny w komórkach beta trzustki
  • Bierze udział w dokomórkowym transporcie glukozy i tworzeniu glikogenu – reguluje gospodarkę węglowodanową
  • Istotnie zapobiega insulinooporności
  • Suplementacja cynkiem poprawia tolerancje glukozy, poprawia wrażliwość na insulinę i obniża glikemie na czczo

Gdy widzisz białe plamki, kreski na paznokciach → świadczy to o dużym niedoborze cynku w komórkach!

Znaczenie witamin z grupy B w Hasimoto

  • B6 jest kofaktorem w ponad 150 reakcjach enzymatycznych i może pomóc w regulacji stanu zapalnego. Przyczynia się do konwersji jodu w hormon tarczycy, a jego brak może znacznie pogorszyć niedoczynność tarczycy.
  • Głównym objawem niedoboru wit. B1 jest chroniczne zmęczenie w Hashimoto. Tiamina uczestniczy w procesie konwersji węglowodanów w energię, jest niezbędna w procesie asymilacji białek i tłuszczów. Bierze udział w uwalnianiu kwasu solnego w żołądku, niezbędnego dla prawidłowego trawienia białek (nie tylko tiamina, ale wszystkie witaminy z gr B pełnią funkcje nośnika w szlakach przemian węglowodanów, tłuszczów i białek)
  • B12 może obniżać miano przeciwciała antyTPO

przykładowa dieta przy chorobie Hashimoto

(bez nabiału i glutenu)

ŚNIADANIE

  • omlet: jajka z płatkami gryczanymi, owoce leśne: maliny, truskawki, borówki, 3-4 orzechy, polać omleta olejem lnianym na zimno/ oliwą

II ŚNIADANIE (czasem możesz pominąć ten posiłek i zrobić dłuższą przerwę)

  • owoce (jabłko, gruszka, banan) + orzechy+ gorzka czekolada >80% kakao. Przy słodkim (wysokocukrowym) owocu posiłek warto zacząć od orzechów, dopiero po nich zjeść owoc, np. banan
  • batonik daktylowo-orzechowy/deser chia z mleczkiem kokosowym z orzechami/ owocami w małej ilości

OBIAD

  • kasza/ ryż/ komosa/ amarantus/ ziemniaki/ bataty + mięso/ryba/owoce morza/ strączki (poza soją) – jeśli jelita na to pozwalają + warzywa w postaci surówki z oliwą/ olejem lnianym/ z wiesiołka, pestkami, nasionami (sezam) – źródło wapnia
  • a jeśli lubisz na słodko: naleśniki gryczane z jogurtem kokosowym, orzechami, owocami

KOLACJA

  • kanapki z chleba gryczanego, posmarowanego masłem klarowanym lub awokado + dobrej jakości wędlina/ ryba/ hummus/ pasta tahini + warzywa

Do tego wysokozmineralizowana woda – źródło magnezu i wapnia

 

Najnowsze wpisy

Zespół jelita drażliwego (IBS)

ZDROWE JELITA Objawy, które mogą świadczyć o problemach jelitowych (wtedy warto się zastanowić i podjąć diagnostykę – gastroenterolog): ból i dyskomfort brzucha silne wzdęcie i

Przeczytaj »

Podziel się

Subscribe
Powiadom o
guest
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
0
Would love your thoughts, please comment.x
()
x