Jedzeniem popraw kondycję skóry!

SKÓRA

Stanowi podstawową barierę ochronną przed czynnikami zewnętrznymi (mikroorganizmami, toksynami, promieniowaniem UV) oraz zapobiega utracie wody i elektrolitów. Uczestniczy w metabolizmie, wydalaniu oraz termoregulacji.

Na jej wygląd i funkcjonowanie wpływa wiele czynników środowiskowych, np. promieniowanie ultrafioletowe, stres, dieta czy proces starzenia. Pod wpływem działania wymienionych czynników powstają reaktywne formy tlenu (Reactive Oxygen Species – ROS), które niszczą komórki i uszkadzają tkankę, co powoduje utratę wody i degradację kolagenu. W konsekwencji skóra staje się sucha, zaczerwieniona, podatna na infekcje, traci swoją elastyczność, w efekcie pojawiają się zmarszczki.

Kondycja skóry odzwierciedla stan zdrowia całego organizmu. Dlatego dla zapewnienia jej homeostazy niezbędna jest dobrze zbilansowana dieta, dostarczająca wszystkich składników odżywczych.

WPŁYW DIETY NA STAN SKÓRY

Od tego co na co dzień spożywasz zależy stan Twojego naskórka, skóry właściwej, tkanki podskórnej oraz wytworów skóry, tj. włosy, gruczoły i paznokcie.

Ponadto sposób odżywiania to jeden z kluczowych modyfikowalnych, czynników ryzyka przedwczesnego starzenia skóry!

Prawidłowo zbilansowana dieta powinna dostarczać w odpowiednich proporcjach: białko, węglowodany, tłuszcze, a także makro- i mikroelementy, witaminy i substancje balastowe (błonnik) oraz oczywiście wodę.

Dla większości z nas (osób dorosłych) zalecany udział:

  • węglowodanów to 45-60%,
  • białka to 15–20% (0,8-2,4g/ kg n.m.c)
  • oraz tłuszczu to 20–35% nawet do 40% całodziennego zapotrzebowania na energię

Odpowiednia ich podaż odgrywa rolę w prawidłowej regeneracji komórek skóry, ale także spowalnia procesy starzenia oraz zapobiega powstawaniu chorób dermatologicznych, tj. łuszczyca, trądzik, depigmentacja, zapalenia i infekcje skórne.

Modyfikacja diety zazwyczaj prowadzi do remisji występujących już zmian skórnych, a proces starzenia przebiega wolniej.

WĘGLOWODANY

Funkcje: główne źródło energii, jedyne źródło energii dla czerwonych krwinek.

Węglowodany dzielą się na

  • monosacharydy (cukry proste)
  • disacharydy (dwucukry)
  • oligosacharydy i polisacharydy (cukry złożone).

Cukry można także podzielić na przyswajalne i nieprzyswajalne (np. błonnik pokarmowy).

Dieta wysokocukrowa niesie za sobą ryzyko powstawania zaawansowanych produktów glikacji (Advanced Glycation End-Products – AGEs), a gdy glikacja dotyczą kolagenu to efektem jest sztywnienie włókien i utrata ich elastyczności. To często prowadzi do ścieńczenia skóry i przyspieszenia procesów jej starzenia się.

Charakterystyczne objawy starzenia to:

  • zmniejszona odporność na stres mechaniczny,
  • upośledzone gojenie się ran,
  • zniekształcone unaczynienie skóry
  • i zmniejszenie elastyczności

Ponadto nadmierne spożycie węglowodanów oraz produktów posiadających wysoki indeks glikemiczny wywołuje wzrost wartości glikemii, a także reaktywnej hiperinsulinemii oraz skutkuje rozregulowaniem gospodarki hormonalnej.

Z kolei wysokie stężenie insuliny powoduje pobudzenie wydzielania androgenów, a to przyczynia się do nadmiernej produkcji sebum oraz powstawania zmian trądzikowych.

BŁONNIK POKARMOWY

Funkcje: pożywka dla mikroflory jelitowej, korzystny wpływ na funkcjonowania przewodu pokarmowego, regulacja glikemii i profilu lipidowego.

Niedostateczna ilość błonnika pokarmowego w diecie prowadzi natomiast do nieprawidłowego funkcjonowania układu pokarmowego, a tym samym do zaparć, którym może towarzyszyć pojawianie się zmian skórnych.

Błonnik pokarmowy dostarczany z pożywieniem korzystnie wpływa na stan skóry, stymulując perystaltykę jelit a tym samym usprawnia usuwanie toksyn z organizmu.

Przyczynia się on do redukcji zmian trądzikowych, cellulitu, a także do widocznej poprawy kondycji skóry.

BIAŁKO

Funkcje: podstawowy budulec organizmu, regeneracja tkanek, składnik krwi, hormonów, odporność

Białko to niezwykle istotny element diety, wpływający na cały organizm, a jednocześnie na stan skóry. Stanowi kluczowy składnik skóry, włosów i paznokci.

Wszystkie komórki i tkanki w organizmie są stale odnawiane, a cykl odnowy skóry trwa ok. 28 dni. Zatem to odpowiednie spożycie białka umożliwia prawidłowy przebieg procesu odbudowy.

Niedobór białka przyczynia się do:

  • nadmiernego wypadania włosów
  • łamliwości paznokci
  • powoduje zahamowanie odnowy naskórka oraz komórek pozostałych warstw skóry.

Nadmiar białka jest równie szkodliwy co jego niedobór. Rozważając suplementację białkami serwatkowymi warto pamiętać o ryzyku występowania zmian trądzikowych, co przypisuje się insulionotropowemu działaniu protein mlecznych oraz podwyższonemu poziomowi insulinopodobnego czynnika wzrostu 1 (IGF-1) w osoczu.

Mleko i jego produkty

mimo że stanowią bogate źródło białka o wysokiej wartości biologicznej, sprzyjają produkcji sebum, a tym samym predysponują do pojawiania się zaskórników i nasilają zmiany trądzikowe.

Nie sposób nie wspomnieć o ostatnio najbardziej rozpowszechnionym białku, czyli kolagenie, którego szerokie spektrum działania przyczyniło się do wzrostu liczby badań nad wpływem suplementacji na nawilżenie skóry i stan włosów.

Kolagen

Kolagen wraz z elastyną tworzą w skórze właściwej gęsto utkaną sieć elastycznych włókienek, która zapewnia sprężystość skórze, ale także wiąże wodę i substancje lipidowe.

Dotychczasowe badania kliniczne sugerują, że stosowanie doustnych preparatów kolagenowych (z ryb) zwiększa stopień nawilżenia i elastyczności skóry, a więc może stanowić metodę spowalniającą proces starzenia się skóry.

Aby rosnąć i regenerować się, włosy, skóra, paznokcie, mięśnie, kości i organy potrzebują stałej dostawy białka.

Każda komórka potrzebuje protein

Aminokwasy tj. glicyna, lizyna* i prolina tworzą kolagen, kluczowe białko dla zdrowego wyglądu skóry

*lizyna – należy do aminokwasów egzogennych

Odpowiednia ilość białka w diecie = prawidłowa regeneracja i odbudowa

Wyróżniamy 8 aminokwasów egzogennych: fenyloalanina, izoleucyna, leucyna, lizyna, metionina, treonina, tryptofan, walina.

Dobre źródło białka:

  • chude mięso
  • organiczny drób
  • ryby
  • jaja
  • strączki
  • orzechy
  • produkty pełnoziarniste

Czy dostarczasz odpowiednią ilość pełnowartościowego białka każdego dnia?

TŁUSZCZE

Funkcje: zapasowy składnik energetyczny, izolacyjna, budulcowa, rozwojowa, absorpcja witamin ADEK

Lipidy zapewniają prawidłowe funkcjonowanie bariery naskórkowej skóry, strukturę i elastyczność błon biologicznych, biorą udział w reakcjach immunologicznych i przeciwzapalnych.

Deficyt lipidów w skórze (na skutek zmniejszonej zdolności komórek do ich syntezy i wydzielania) zwiększa jej podatność na:

  • proces starzenia się,
  • powstawanie przebarwień,
  • utratę nawilżenia i elastyczności
  • zaburzeń rogowacenia naskórka
  • obniżenia zawartości ceramidów oraz innych lipidów, czego efektem są:
    • suchość skóry,
    • częste stany zapalne
    • i łuszczyca

Ilość spożywanego tłuszczu jest ściśle związana ze składem lipidów ciała i tkanek skóry, a niewystarczające spożycie niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT) lub nieprawidłowy metabolizm tłuszczów prowadzi do poważnych chorób skóry.

Do NNKT należą prekursory wielonienasyconych kwasów tłuszczowych EPA i DHA, czyli kwasy linolowy (LA, C18:2 omega-6) i alfa-linolenowy (ALA, C18:3 omega-3), które powinny być dostarczane z pożywieniem, ze względu na brak możliwości ich syntezy przez organizm.

Kwasy tłuszczowe przyczyniając się do syntezy śródkomórkowych lipidów (znajdujących się w warstwie rogowej naskórka) pozwalają:

  • zachować odpowiednią elastyczność, funkcjonalność oraz strukturę błon komórkowych,
  • zmniejszają stan zapalny i alergiczny,
  • wykazują właściwości fotoprotekcyjne,
  • zapobiegają nadmiernej przeznaskórkowej utracie wody (TEWL),
  • pozytywnie wpływają na kondycję włosów i paznokci,
  • chronią organizm przed infekcjami grzybiczymi oraz bakteryjnymi.

Wiele badań klinicznych potwierdza skuteczność suplementacji NNKT w utrzymaniu dobrej kondycji skóry:

  • zmniejszeniu stanu zapalnego,
  • przyspieszeniu gojenia się ran i owrzodzeń,
  • leczeniu trądziku,
  • czy atopowego zapalenia skóry.

Natomiast dostarczanie odpowiedniej ilości NNKT w pożywieniu pozwala poprawić sprężystość skóry, jej kondycję, koloryt oraz zapobiegać procesowi starzenia się.

Niedobór tłuszczów w diecie skutkuje zaburzeniem wchłaniania witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, takich jak witaminy A, D, E oraz K. Natomiast zaburzenie gospodarki lipidowej w organizmie skutkuje powstawaniem tłuszczaków w skórze, będących łagodnymi guzami formującymi się z tkanki tłuszczowej.

Zły tłuszcz” postarza, zaś „dobry tłuszcz” jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania wszystkich komórek organizmu. Poza tym jest nośnikiem smaku, a więc potrawy z dodatkiem tłuszczu po prostu są smaczniejsze!

TŁUSZCZE TRANS

  • podnoszą poziom LDL i obniżają HDL
  • zwiększają ryzyko cukrzycy
  • zwiększają ryzyko chorób serca
  • wywołują stan zapalny

TŁUSZCZE JEDNO- I WIELONIENASYCONE

  • regulują poziom glukozy i insuliny we krwi
  • podnoszą poziom HDL i obniżają LDL
  • zmniejszają ryzyko chorób serca
  • działają przeciwzapalnie

OMEGA 3 – SUPERBOHATER

  • niezbędne dla prawidłowej pracy mózgu
  • obniżają dolegliwości sercowo-naczyniowe
  • obniżają ciśnienie
  • ZWALCZAJĄ STAN ZAPALNY
  • poprawa elastyczności i nawilżenia

MIKROSKŁADNIKI

to witaminy i minerały – aby przeżyć potrzebujemy ich w niewielkich ilościach, ale z niedobory istotnie zaburzają funkcjonowanie organizmu.

KLUCZOWE dla skóry to: cynk, miedź, selen, jod, krzem, wapń, żelazo, wit.A, z gr B, C, D, E, K i F

Niedobór kluczowych mikro- i makroelementów może indukować procesy zapalne skóry i utrudniać gojenie się ran.

Cynk uczestniczy w proliferacji i różnicowaniu keratynocytów w naskórku. Ma on kluczowe znaczenie dla homeostazy skóry, tworzenia naskórka, regulacji produkcji łoju w skórze. Zwiększa odporność skórną i ogólną organizmu.

Miedź bierze udział w syntezie i stabilizacji białek macierzy zewnątrzkomórkowej skóry, jest także zaangażowana w proces angiogenezy. Przypisuje się jej również właściwości bakteriobójcze. Ponadto miedź poprawia elastyczność skóry, zmniejsza drobne zmarszczki, oraz przyspiesza gojenie się ran.

Selen chroni skórę przed uszkodzeniami wywołanymi promieniowaniem UV i przed rozwojem nowotworu. Osoby chorujące na AZS oraz trądzik pospolity mają obniżony poziom tego pierwiastka.

Jod wspiera syntezę białek i pomaga zmniejszyć bliznowacenie tkanki. Ponadto stymuluje regenerację komórek, co objawia się gładkością skóry, błyszczącymi włosami i mocnymi paznokciami.

Krzem stymuluje produkcję kolagenu, głównego składnika tkanki łącznej. Pośrednio wpływa na elastyczność, sprężystość skóry i zapobiega przedwczesnemu wiotczeniu i starzeniu. Natomiasy dzięki właściwościom adsorpcyjnym kontroluje wydzielanie sebum, oczyszcza ujścia gruczołów łojowych i zmniejsza stany zapalne.

Wapń – wpływa na pogrubienie skóry, reguluje proces wzrostu komórek

Żelazo – działa bakteriobójczo, zwiększa odporność skórną i ogólną organizmu

WITAMINY

Do prawidłowego funkcjonowania oraz regeneracji skóra potrzebuje także witamin (szczególnie tych o właściwościach antyoksydacyjnych – witaminy A, C i E).

Neutralizują reaktywne form tlenu (Reactive Oxygen Species – ROS – powstające w wyniku zanieczyszczenia środowiska lub ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe), dzięki czemu zmniejszają uszkodzenia oksydacyjne kluczowych składników komórek skóry.

Witamina A

  • wpływa na procesy tworzenia nowych komórek,
  • a dzięki właściwościom antyoksydacyjnym oraz poprzez regulację ekspresji genów i metaloproteinazy macierzy opóźnia proces starzenia się skóry,
  • wzmacnia funkcję ochronną skóry
  • ogranicza przeznaskórkową utratę wody
  • przyspiesza proces gojenia się skóry
  • reguluje zaburzoną keratynizację gruczołów włosowo-łojowych

Może być stosowana w leczeniu trądziku, łuszczycy lub innych zaburzeń keratynizacji.

Poprawia nawilżenie skóry poprzez regulacje wytwarzania lipidów naskórkowych.

Zaś jej niedobór może skutkować: suchością skóry, rogowaceniem mieszkowym i metaplazją błon śluzowych.

Witaminy z grupy B odgrywają również ważną rolę w utrzymaniu zdrowej skóry. Należą do nich:

  • biotyna (wit. H)
  • B2
  • PP (B3)
  • B5
  • B6
  • i B12
    • opóźniają proces starzenia skóry
    • zmniejszają stany zapalne w obrębie naskórka i skóry właściwej
    • eliminują wypryski
    • korzystnie wpływa na kondycję włosów i paznokci (szczególnie biotyna)

Niedobór biotyny sprzyja powstawaniu łupieżu, łojotoku oraz łuszczeniu się skóry.

Podobne są objawy niedoboru witaminy B2 pojawia się łojotok, uczucie pieczenia skóry, przekrwienie błon śluzowych.

Witamina B5 bierze udział w regeneracji komórek skóry i błon śluzowych, uczestniczy w wytwarzaniu przeciwciał oraz wspomaga proces pigmentacji włosów. Najczęstsze objawy skórne niedoboru witaminy B5 to: zaburzenia pigmentacji włosów, siwienie, nadmierne rogowacenie naskórka oraz pęknięcia skóry w kącikach ust i oczu.

Obniżony poziom witaminy B6 manifestuje się egzemą, łojotokowym zapaleniem skóry, wysypką, swędzeniem skóry.

Do skórnych objawów deficytu witaminy B12 należą: przebarwienia, zmiany struktury włosów i paznokci, zmiany w obrębie jamy ustnej.

Witaminy z grupy B mogą być stosowane w leczeniu wielu skórnych schorzeń, m.in. w trądziku, łupieżu, stanach zapalnych skóry, a nawet w nowotworach skóry.

Witamina C

  • wpływa na syntezę kolagenu i elastyny w fibroblastach skóry.
  • przyspiesza procesy gojenia się ran
  • zmniejsza również syntezę melaniny poprzez hamowanie melanogenezy i może być stosowana w leczeniu przebarwień.
  • odgrywa rolę w różnicowaniu keratynocytów (komórek naskórka)
  • działa przeciwzapalnie
  • łagodzi przebieg łuszczycy

Niedobór witaminy C zaburza proces gojenia się ran oraz prowadzi do pogrubienia warstwy rogowej naskórka.

Witamina D

  • zwiększa aktywność układu immunologicznego – stymuluje produkcję cytokin przeciwzapalnych
  • łagodzi przebieg łuszczycy
  • korzystnie wpływa na stan skóry w przebiegu AZS
  • blokuje skórne reakcje alergiczne (poprzez zwiększenie ilości limfocytów T regulatorowych)
  • wykazuje działanie przeciwbakteryjne w przebiegu trądziku pospolitego

Należy pamiętać, że 80–90% witaminy D w organizmie jest pozyskiwane za pośrednictwem syntezy skórnej.

Witamina E – witamina młodości

  • silny antyoksydant
  • działa synergistycznie z wit. C
  • stabilizuje błony komórkowe
  • działa przeciwzapalnie
  • poprawia strukturę i elastyczność naskórka oraz skóry właściwej
  • posiada właściwości ochronne dzięki zdolności do wbudowywania się w lipidowe struktury skóry, przyczyniając się tym samym do poprawy jej elastyczności

Niedobór witaminy E powoduje rogowacenie i starzenie się skóry.

Witamina F (NNKT)

to inaczej wielonienasycone kwasy tłuszczowe, wśród których najważniejsze są omega-3 i omega-6. Wchodzą one w skład bariery hydrolipidowej, dzięki czemu skóra jest prawidłowo nawodniona oraz uszczelniona. Wykazują działanie przeciwzapalne, dlatego są kluczowe w przypadku terapii chorób o podłożu zapalnym, takich jak łuszczyca, AZS i reakcje alergiczne skóry.

ANTYOKSYDANTY

resweratrol (winogrona – skóra i nasiona, czerwone wino, orzeszki ziemne i soja).

Związek ten może zapobiegać rozwojowi procesu nowotworowego.

kwas liponowy (czerwone mięso, podroby, ryby i owoce morza, brokuł, szpinak, brukselka oraz oleje roślinne).

Spowalnia proces starzenia się skóry i chroni przed działaniem wolnych rodników, wpływając korzystnie na jakość skóry (grubość, elastyczność, szorstkość, widoczność zmarszczek).

WODA

Wszystkie przemiany biochemiczne w komórkach zachodzą w środowisku wodnym, by mogły przebiegać prawidłowo potrzebna jest woda.

Woda usprawnia usuwanie toksyn!

PROBIOTYKI

Rola mikrobioty w zapewnianiu homeostazy całego organizmu, kształtowaniu zdrowia, odporności i prawidłowego metabolizmu jest już dobrze udokumentowana. Ponadto coraz więcej dowodów potwierdza rolę bakterii probiotycznych należących do rodzajów Lactobacillus czy Bifidobacterium (L. lactis, L. plantarum, L. rhamnosus, B. breve, B. longum), drożdży (Saccharomyces cerevisiae) i prebiotyków (fruktooligosacharydy, galaktooligosacharydy) w pielęgnacji skóry i łagodzeniu przebiegu wielu chorób skóry, tj:

  • atopowe zapalenie skóry
  • trądzik
  • łuszczyca
  • infekcje
  • i wiele innych

Bakterie probiotyczne stanowią kompleksowe wsparcie w pielęgnacji skóry. Poprzez zwiększenie zawartości lipidów a także łagodzenie skutków uszkodzenia skóry wywołanych promieniowaniem UV przyczyniają się do lepszego jej nawilżenia.

Zbilansowana dieta, prawidłowe nawyki żywieniowe w połączeniu z aktywnością fizyczną są gwarancją utrzymania młodego wyglądu oraz dobrej kondycji organizmu, w tym skóry.

CIEKAWOSTKI

Owoce i warzywa odżywiają i nawadniają organizm w tym również skórę.

Papaja – jeden z najlepszych owoców – przeciwdziała procesom starzenia, leczy poparzenia posłoneczne, usuwa martwe komórki naskórka, koi podrażnienia, walczy z wypryskami i rozjaśnia przebarwienia

Migdały – udowodniono, że codzienne spożywanie migdałów może zmniejszyć nasilenie oraz szerokość zmarszczek u kobiet po menopauzie, potencjalnie zapewniając naturalne korzyści przeciwstarzeniowe. To wszystko dzięki obecności kwasów tłuszczowych i przeciwutleniaczy, w tym witaminy E.

Im produkt spożywczy jest bardziej przetworzony tym więcej aktywnych enzymów i składników odżywczych – witamin, minerałów i błonnika – uległo zniszczeniu, tym więcej cukru i jego substytutów, soli i niezdrowych tłuszczów.

NIESTETY TWOJE KUBKI SMAKOWE SZYBKO UZALEŻNIAJĄ SIĘ OD PRODUKTÓW O WYRAZISTYM SMAKU

W związku z powyższym jest wysoce prawdopodobne jednoczesne występowanie zjawiska przejedzenia i niedożywienia.

Zaś niedobory żywieniowe uwidaczniają się na skórze!

UKŁAD ODPORNOŚCIOWY SKÓRY

Skóra to najbardziej zewnętrzna powłoka organizmu człowieka. Jest największym organem ludzkiego ciała, a jej powierzchnia wynosi 1,5–2 m2.. Stanowi jedną z dróg wnikania patogenów do organizmu. Ze względu na dużą powierzchnia kontaktu z patogenami, jak i bezpośredni kontakt ze środowiskiem zewnętrznym wytworzyła swój własny układ odpornościowy SALT (Skin Associated Lymphoid Tissue). Stanowi on pierwszą linię obrony przed rozwojem infekcji. Układ ten funkcjonuje na dwóch poziomach:

  • zapobiega wnikaniu drobnoustrojów do organizmu,
  • aktywuje mechanizmy odpowiedzi immunologicznej.

BUDOWA I FUNKCJE SALT

Skóra składa się z trzech głównych warstw:

  • naskórka – stanowi najbardziej zewnętrzną jej część,
  • skóry właściwej,
  • i tkanki podskórnej.

Każda z wymienionych struktur bierze udział w prawidłowym funkcjonowaniu SALT. Wyróżnia się kilka mechanizmów obronnych:

  • profilaktyka wnikania patogenów do wnętrza organizmu poprzez barierę mechaniczną,
  • usuwanie patogenów w procesie złuszczania naskórka,
  • utrzymywanie kwaśnego pH skóry, które hamuje rozwój patogenów,
  • zapobieganie odwodnieniu skóry, zapewniając prawidłowy przebie procesów komórkowych,
  • działanie konkurencyjne mikrobiomu skóry,
  • synteza substancji przeciwdrobnoustrojowych, prozapalnych i przeciwzapalnych przez różne grupy komórek skóry,
  • procesy naprawcze.

CHOROBY I DYSFUNKCJE SKÓRY JAKO KONSEKWENCJE ZABURZEŃ UKŁADU ODPORNOŚCIOWEGO

Do konsekwencji zaburzeń funkcjonowania układu odpornościowego skóry zalicza się:

  • atopowe zapalenie skóry (AZS) – dysfunkcje bariery hydrolipidowej, zaburzenie równowagi mikrobiomu,
  • trądzik pospolity – zaburzenie procesu złuszczania naskórka oraz nadmierna aktywacja SALT, zaburzenie równowagi mikrobiomu
  • trądzik różowaty – zaburzenie równowagi mikrobiomu,
  • łojotokowe zapalenie skóry – zaburzenie równowagi mikrobiomu,
  • łuszczycę – zaburzenie procesu złuszczania naskórka, nadmierna aktywacja SALT, dysfunkcje bariery hydrolipidowej, zaburzenie równowagi mikrobiomu
  • trudno gojące się rany – zaburzenie procesów regeneracji skóry,
  • alergie skórne.

Głównym objawem dermatologicznym zaburzeń funkcjonowania SALT jest suchość skóry, która zwiększa jej podatność na uszkodzenia, co w konsekwencji zwiększa ryzyko infekcji oraz rozwoju stanu zapalnego.

WPŁYW DIETY NA UKŁAD ODPORNOŚCIOWY SKÓRY

Odpowiednio zbilansowana dieta stanowi podstawę prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego skóry. Niedożywienie może działać immunosupresyjnie, zwiększając podatność na infekcje. Dieta stanowi również jeden z czynników modulujących mikrobiom skóry.

Udowodniono związek występowania otyłości z upośledzonym działaniem układu immunologicznego skóry. Zaburzenie czynności komórek tłuszczowych (adipocytów), w wyniku syntezy substancji prozapalnych, przyczynia się do rozwoju stanu zapalnego.
Jedną z chorób upośledzających działanie SALT jest insulinooporność. W takim przypadku dobrze sprawdzi się zbilansowana dieta niskoenergetyczna o niskim indeksie i ładunku glikemicznym.

FUNKCJA ESTETYCZNA, ALE PRZEDE WSZYSTKIM OCHRONNA

Skóra pełni funkcję estetyczną, ale przede wszystkim stanowi barierę ochronną dla organizmu. Jako jeden z organów organizmu ma własny system immunologiczny (SALT). Do prawidłowego funkcjonowania SALT potrzebna jest zarówno odpowiednio zbilansowana dieta, jak i pielęgnacja kosmetyczna.

Z kolei zaburzenie funkcji ochronnych skóry może prowadzić do rozwoju chorób o podłożu zapalnym. Zatem utrzymanie zdrowego stanu skóry stanowi profilaktykę rozwoju chorób wewnętrznych oraz chorób skóry.

Zatem, co – gdzie – i w jaki sposób?

SKŁADNIK ODŻYWCZY

ŹRÓDŁO

WPŁYW NA SKÓRĘ

WITAMINA A

słodkie ziemniaki, wątroba wołowa, szpinak, marchew, warzywa zielone i pomarańczowe owoce, a także awokado

redukuje drobne linie i zmarszczki, chroni przed trądzikiem i fotouszkodzeniami, poprawia nawilżenie który, reguluje produkcję sebum i proces złuszczania naskórka, wycisza nadreaktywny układ odpornościowy skóry, przyspiesza proces gojenia uszkodzeń, zapobiega łamaniu się włosów i paznokci

WITAMINY Z GR B

ryby, owoce morza, ciecierzyca, wątroba wołowa, jaja, nabiał, produkty pełnoziarniste, słodkie i zwykłe ziemniaki, banany, awokado

działają przeciwzapalne, leczą stany zapalne, zapobiegają niszczeniu i odwodnieniu komórek, zapobiegają wypadaniu włosów i zapewniają ich sprężystość

WITAMINA C

papryka, natka pietruszki, porzeczka, kiwi, brokuły, acerola, dzika róża

wspiera produkcję kolagenu, poprawiając elastyczność skóry, redukuje stan zapalny wywoływany wolnymi rodnikami, bierze udział w naprawie uszkodzeń posłonecznych, działa bakteriobójczo, łagodzi przebieg łuszczycy, wzmacnia naczynia krwionośne

WITAMINA D

światło słoneczne, tłuste ryby, żółtko jaja

redukuje trądzik, przebarwienia i zmarszczki, wspiera produkcję kolagenu, łagodzi przebieg łuszczycy, korzystnie wpływa na stan skóry w przebiegu AZS, blokuje skórne reakcje alergiczne

WITAMINA E

(witamina młodości)

oliwa z oliwek, migdały, nasiona słonecznika, orzechy włoskie i ziemne, pełne ziarna, awokado

redukuje stan zapalny wywoływany wolnymi rodnikami, chroni przed przedwczesnym starzeniem na skutek procesów utleniania

WITAMINA K1 i K2

warzywa zielonolistne, produkty fermentowane, produkowane przez bakterie jelitowe

wspiera produkcję elastyny i leczenie siniaków

WITAMINA F

(nnkt – omega 3 i 6)

awokado, olej lniany, pestki i nasiona, orzechy, ryby
morskie

działa przeciwzapalnie, łagodzi objawy łuszczycy, azs i reakcji alergicznych skóry, wchodzą w skład bariery hydrolipidowej, zapewniając prawidłowe nawodnienie i uszczelnienie

CYNK

ostrygi, wołowina, kraby,gryka, jaja, jogurt, kakao, fasola, orzechy, pestki, kiełki

wspiera wzrost włosów i paznokci, chroni przed infekcjami i uszkodzeniami, poprawia koloryt

SELEN

orzechy, ryby, krewetki, podroby, czosnek, nabiał, ryż brązowy, ziemniaki

wspiera leczenie trądziku, azs i fotouszkodzeń, chroni przed rakiem skóry

WAPŃ

jogurt, sardynki, łosoś mleko, jarmuż, awokado

wpływa na pogrubienie skóry, reguluje proces wzrostu komórek

ŻELAZO

wątroba, natka pietruszki,
rośliny strączkowe, awokado

wpływa bakteriobójczo

KRZEM

czosnek, szczypiorek, płatki owsiane i herbatka ze skrzypu.

uczestniczy w biosyntezie kolagenu, zapewniając sprężystość i elastyczność skóry, zapobiega przedwczesnemu wiotczeniu skóry i opóźnia proces jej starzenia się, wzmacnia włosy i paznokcie oraz zapobiega ich łamliwości

MIEDŹ

nasiona roślin strączkowych, awokado, pełne ziarna zbóż, orzechy, jabłka, miód działa przeciwstarzeniowo, uelastyczniająco i dotleniająco na skórę, wzmacnia włosy, zapobiega ich łamliwości

Już w 1878 r. I. Poor napisał, że „wielostronne współdziałanie narządów wewnętrznych ma swe odbicie w skórze, ponieważ także skóra bierze udział w tych schorzeniach”.

Skóra uważana jest za zwierciadło organizmu.

JAKIE CHOROBY WEWNĘTRZNE MAJĄ PODŁOŻE DIETOZALEŻNE?

Lista chorób wewnętrznych, które objawiają się w postaci zmian skórnych, jest dość długa. Natomiast istnieje wśród nich również kilka jednostek chorobowych, których czynnikiem rozwojowym jest m.in. nieprawidłowy sposób żywienia.

Są to na przykład choroby układu:

  • pokarmowego (wątroba, jelita, trzustka),
  • wydalniczego (nerki),
  • krwionośnego (serce, układ krążenia),
  • oraz wydzielania wewnętrznego (tarczyca).

Do najczęstszych czynników żywieniowych, przyczyniających się do rozwoju wymienionych chorób, zalicza się:

  • nadmierną lub niedostateczną podaż energii,
  • nadmierne spożywanie produktów o wysokim indeksie (IG) i ładunku glikemicznym (ŁG),
  • niedobory podstawowych składników odżywczych, takich jak:
    • białko,
    • witaminy,
    • składniki mineralne,
    • kwasy tłuszczowe omega-3,
    • węglowodany złożone,
  • nadużywanie alkoholu,
  • nadmierną podaż:
    • cukru,
    • tłuszczów utwardzonych,
    • kwasów tłuszczowych omega-6,
    • kwasów tłuszczowych nasyconych.

Skóra może stanowić dobre narzędzie diagnostyczne chorób żywieniowozależnych!

Dysfunkcje skóry i jej przydatków, w przebiegu chorób wewnętrznych dotyczą wielu obszarów i struktur. Są one związane z:

  • jednostką włosowo-łojową,
  • pigmentacją skóry,
  • włosami,
  • płytką paznokciową,
  • naczyniami krwionośnymi,
  • strukturą skóry,
  • barierą hydrolipidową,
  • procesem złuszczania naskórka,
  • procesem zapalnym.

Zmiany skóry i jej przydatków w przebiegu wybranych chorób dietozależnych

Elementy skóry

Objaw skórny

Choroby, w przebiegu których występują objawy skórne

naczynia krwionośne

trądzik różowaty

przewlekły nieżyt żołądka i jelit, cukrzyca, choroby tarczycy, zaburzenia miesiączkowania

teleangiektazje (trwale poszerzone drobne naczynia włosowate, żyłki i tętniczki)

przewlekła niewydolność żylna

naczyniaki gwiaździste (jeden z rodzajów teleangiektazji)

choroby wątroby

rumień

nadciśnienie tętnicze krwi, hiperurykemia nabyta
cukrzyca

jednostka
włosowo-łojowa

łojotokowe zapalenie skóry

anoreksja

trądzik

przewlekła choroba nerek PChN, anoreksja, bulimia , hiperinsulinemia, otyłość

zapalenie mieszków włosowych

cukrzyca

bariera hydrolipidowa

suchość skóry

przewlekła niewydolność nerek, niedoczynność tarczycy, choroby układu sercowo-naczyniowego, anoreksja, bulimia

struktura skóry

brodawki łojotokowe

gruczolakorak żołądka

rozstępy

anoreksja

pigmentacja skóry

bladość skóry

przewlekła choroba nerek, niedoczynność tarczycy, nadczynność tarczycy, niedokrwistość z niedoboru żelaza, choroby układu sercowo-naczyniowego

odbarwienia, bielactwo

przewlekła niewydolność nerek, nadczynność tarczycy, cukrzyca

przebarwienia (hiperpigmentacje)

choroby jelit (w tym nowotwory oraz zaburzenia wchłaniania), przewlekła niewydolność nerek, przewlekła niewydolność żylna
nadczynność tarczycy (głównie na powiekach)

kępki żółte (ksantomatyczne zmiany w postaci grudek lub guzków), ich występowanie jest związane z zaburzeniami gospodarki lipidowej

cukrzyca, zespół metaboliczny, choroby układu krążenia, choroby endokrynologiczne, przewlekła choroba nerek, dyslipoproteinemia, choroby wątroby

ostuda (potocznie nazywane plamy wątrobowe)

choroby wątroby

plamica

choroby wątroby, przewlekła niewydolność nerek, choroby jelit, anoreksja

ksantoza (żółtawe zabarwienie skóry na dłoniach, stopach, nosie małżowinach usznych)

cukrzyca

proces złuszczania

rybia łuska

bulimia, anoreksja

łuszczyca

choroby układu sercowo-naczyniowego, niewydolność nerek, zakrzepica żylna, choroba niedokrwienna serca

rogowacenie ciemnie

cukrzyca, nowotwór jelita grubego i żołądka

łuszczenie

nadczynność tarczycy

hiperkeratoza łokci i kolan (tzw. objaw brudnych łokci i kolan)

niedoczynność tarczycy

paznokcie

zmiany barwnikowe paznokci (melanonychia)

choroby wątroby

onycholiza paznokci (odwarstwienie płytki paznokcia)

choroba niedokrwienna serca

paznokcie Lindsaya (brunatne przebarwienia części dystalnej oraz zbielenie części proksymalnej)

przewlekła niewydolność nerek

paznokcie Muehreckiego (poprzeczne zmleczenia łożyska paznokcia)

PChN

koilonychia (wklęśnięcie płytki paznokciowej)

PChN, nadczynność tarczycy

paznokcie Plummera (uniesienie wolnego brzegu paznokcia)

nadczynność tarczycy

bielactwo paznokci

nadczynność tarczycy

zespół żółtych paznokci

nadczynność tarczycy

kruchość i łamliwość paznokci

nadczynność i niedoczynność tarczycy, anoreksja, niedokrwistość z niedoboru żelaza, choroby obwodowych naczyń krwionośnych

proces zapalny

świąd skóry

choroby wątroby i jelit, cholestaza, cukrzyca, niedokrwistość z niedoboru żelaza, niedoczynność i nadczynność tarczycy, przewlekła niewydolność nerek, nowotwory, anoreksja, hiperurykemia nabyta

erytrodemia (uogólnione zapalenie skóry)

nowotwory

pokrzywka

choroba Hashimoto, nadczynność tarczycy, choroby jelit

zapalenie kątów ust

cukrzyca
zespół upośledzonego wchłaniania, anoreksja

włosy

łysienie plackowate

nadczynność i niedoczynność tarczycy

łysienie rozlane

przewlekła niewydolność nerek, anoreksja i bulimia

siwienie włosów

nadczynność tarczycy

utrata brwi i rzęs

niedoczynność tarczycy

Wartościowa dieta ma istotne znaczenie w profilaktyce chorób żywieniowozależnych. Ponadto regularna obserwacja skóry może przyspieszyć ich diagnostykę.

Zmiany skórne mogą być dobrym markerem diagnostycznym, a dodatkowo mogą stać się wyznacznikiem skuteczności leczenia oraz przebiegu choroby.

Nie chcę wzbudzać w Tobie paniki! Czasem na skórze pojawiają się zmiany łudząco podobne do tych chorobowych, a tak naprawdę są niegroźne i nie świadczą o żadnej jednostce chorobowej.

Po prostu warto regularnie obserwować swoją skórę i gdy masz wątpliwości zgłosić się do specjalisty – dermatologa i/ lub lekarza chorób wewnętrznych.

TRĄDZIK POSPOLITY

Z jego występowaniem kiedyś wiązano głównie kakao, frytki i inne smażone potrawy, a także słodycze. Chwilę później wpływ diety na rozwój trądziku uznano za mit….

Dziś na to schorzenie patrzymy bardziej holistycznie. Istnieją powiązania otyłości i trądziku oraz udowodniono, że spożywanie produktów mlecznych, cukru rafinowanego, soli i pokarmów z wysokim IG może wywoływać lub zaostrzać istniejący już trądzik .

Zazwyczaj na wysokoprzetworzonych produktach spożywczych w składzie na początku listy znajdziesz:

  • sacharozę
  • syrop (kukurydziany, glukozowo-fruktozowy, cukru inwertowanego)
  • i sól

Ich konsumpcja wywołuje znaczne wahania glukozy, to z kolei zwiększa produkcję insuliny i prowadzi do rozwoju stanu zapalnego oraz podwyższenia poziomu androgenów.

Wysokowęglowodanowa dieta może zwiększać podatność występowania trądziku

Zachodnia dieta

Obecnie większość nastolatków, ale również osób dorosłych stosuje sposób żywienia typu zachodniego. Jest to dieta niedoborowa, uboga w błonnik, bogata w produkty przetworzone o niskiej gęstości odżywczej, obfitująca w prozapalne tłuszcze trans i cukry proste. Dieta tego typu nie dostarcza niezbędnych składników odżywczych, w tym witamin i minerałów, ale także składników przeciwzapalnych i antyoksydantów. W związku z tym rozwój trądziku w żaden sposób nie jest hamowany.

Poza podstawowymi zasadami zdrowego odżywiania, szczególnie warto zwrócić uwagę na:

Cukier

Dieta zawierająca produkty obfitujące w cukry proste prowadzi do hiperglikemii, która hamuje rozwój komórek odpornościowych (limfocytów) a tym samym zwiększa skłonność do infekcji. Stymuluje produkcję cytokin prozapalnych, a to z kolei jeszcze dodatkowo osłabia działanie układu immunologicznego.

Ponadto częste spożywanie produktów o wysokim indeksie glikemicznym IG > 70 zmniejsza różnorodność gatunkową mikrobiomu skóry, co prowadzi do zwiększonej podatności na kolonizację drobnoustrojów chorobotwórczych. Dodatkowo potęguje istniejący już stan zapalny, np. wywołany przez kolonizację bakterii Propionibacterium acnes w przebiegu trądziku pospolitego.

Indeks glikemiczny

Indeks glikemiczny (IG) to wskaźnik, który pokazuje wzrost stężenia cukru we krwi po spożyciu 50g węglowodanów, w porównaniu do wzrostu stężenia cukru we krwi po spożyciu 50g czystej glukozy.

Udowodniono zależność między hormonami androgenowymi i insulinopodobnym czynnikiem wzrostu (IGF-1). Wysoki IG prowadzi do hiperinsulinemii, co zwiększa wytwarzanie IGF-1, a to z kolei prowadzi do wzrostu poziomu wydzielanych hormonów androgenowych (do których należą: androstendion, dehydroepiandrostendion (DHEA), dihydrotestosteron (DHT) oraz testosteron)

Zatem już wiesz, że sposób odżywiania może istotnie wpływać na rogowacenie (nadmierną proliferację naskórka w mieszku włosowym) i produkcję sebum – zależną od androgenów – a w konsekwencji do zatykania mieszków włosowych i powstawania zaskórników..

CZYLI

INDEKS GLIKEMICZNY = ↑ POZIOM INSULINY = ↑ POZIOM IGF-1 = ↑ POZIOM ANDROGENÓW

Czekolada

Badania wykazały, że czekolada o wysokiej zawartości węglowodanów (czyli dodanego cukru rafinowanego) i mleka (zazwyczaj w proszku) ma wpływ na powstawanie zmian trądzikowych, ze względu na omówiony wcześniej wysoki indeks glikemiczny.

Sama czekolada nie ma bezpośredniego wpływu na rozwój trądziku, odpowiadają za to występujące w niej substancje słodzące oraz produkty mleczne.

Mleko i przetwory mleczne

Skład chemiczny mleka i produktów mlecznych jest bardzo zmienny.

Mleko zawiera m.in.:

  • prekursory hormonów
  • i wspomniany już wcześniej IGF-1
  • może również stanowić źródło hormonów: androgenów, które są dodawane do pasz dla bydła.

Ponadto ze względu na wysoki IG mleka oraz obecność kazeiny i białek serwatkowych jego spożywanie może powodować wzrost poziomu insuliny oraz endogennego IGF-1. Jak już wiesz IGF-1 pośrednio powoduje zwiększone wydzielanie łoju.

Di Landro i wsp. w badaniach wykazali, że spożycie więcej niż 3 porcji mleka tygodniowo koreluje dodatnio z występowaniem trądziku.

Odkryciem jest fakt, że to szczególnie mleko odtłuszczone ma istotny związek z nasileniem zmian trądzikowych, w porównaniu do mleka tłustego i obniżonej zawartości tłuszczu. Prawdopodobnie wynika to z mniejszej zawartości estrogenów w mleku odtłuszczonym, które przeciwdziałają rozwojowi trądziku.

Natomiast w przypadku fermentowanych przetworów mlecznych istnieją badania potwierdzające ich łagodzący wpływ na zmiany trądzikowe. Prawdopodobnie na skutek obecnych w fermentowanym nabiale bakterii probiotycznych oraz laktoferryny. Białko to blokuje wzrost mikroorganizmów oraz obniża poziomu triglicerydów we krwi, co z kolei prowadzi do zmniejszenia produkcji łoju, a tym samym redukcji stopnia nasilenia trądziku.

Jednakże warto zaobserwować tolerancję indywidualną na mleko i produkty mleczne.

Odżywki białkowe oparte na białkach serwatkowych.

Istnieje kilka badań potwierdzających związek między stosowaniem serwatkowych odżywek białkowych, a nasileniem trądziku. Podobnie jak mleko, białka serwatkowe prowadzą do zwiększenia poziomu insuliny i IGF-1

  • wysokie BMI = wysoki testosteron (hormon androgenowy) = nadprodukcja sebum
  • krowie mleko często zawiera hormony steroidowe i inne składniki → które powodują hormonalną kaskadę -> a w konsekwencji nadmierną stymulację aparatów włosowo-łojowych i trądziku.

Co docelowo może pomóc w terapii trądziku pospolitego?

WITAMINY

  • A – chroni przed trądzikiem i fotouszkodzeniami, poprawia nawilżenie , reguluje produkcję sebum i proces złuszczania naskórka,
  • z grupy B – działają przeciwzapalne, leczą stany zapalne, ograniczają produkcję łoju
  • C – działa bakteriobójczo, niweluje przebarwienia
  • D – hamuje proliferację komórek oraz rozwój bakterii Propionibacterium acnes, redukuje przebarwienia
  • E – łagodzi trądzik i rumień, działa depigmentacyjnie
  • F (NNKT) – działają przeciwzapalnie, zwiększają płynność sebum, wpływają na gospodarkę hormonalną

MINERAŁY

  • cynk – zmniejsza stan zapalny, hamuje wzrost bakterii, obniża poziom dihydrotestosteronu, chroni przed infekcjami i uszkodzeniami, poprawia koloryt
  • żelazo – działa bakteriobójczo
  • selen, krzem, siarka – działanie złuszczające, bakteriobójcze i grzybobójcze

PROBIOTYKI

a raczej prawidłowo funkcjonująca endogenna mikroflora jelitowa, także również i w tym przypadku szczególnie warto dbać o kondycję jelit!

ANTYOKSYDANTY

  • karotenoidy
  • polifenole

TRĄDZIK RÓŻOWATY

jest przewlekłą, zapalną chorobą skóry twarzy. Obejmuje pierwotnie środkową część twarzy, na której pojawiają się rumień i teleangiektazje (tzn. poszerzone naczynia krwionośne), a następnie grudki i krosty. U niektórych chorych może dojść do przerostu i zwłóknienia gruczołów łojowych, co niekiedy doprowadza do przerostu ograniczonego, tzw. guzowatości (przerostu) nosa.

Aby uspokoić skórę należy unikać żywności prozapalnej, w tym tej o wysokiej zawartości węglowodanów i utlenionych tłuszczów roślinnych

POKARMY ZAOSTRZAJĄCE TRĄDZIK RÓŻOWATY:

  • wysokoprzetworzone (półprodukty, gotowce)
  • oczyszczone “białe” pieczywo i makaron (pszenica)
  • kofeina
  • ostre potrawy
  • produkty konserwowane i marynowane
  • produkty wędzone
  • nabiał szczególnie zawierający mleko w proszku (przemysłowy)
  • czerwone mięso
  • glutaminian sodu
  • sztuczne słodziki (szczególnie aspartam)
  • TŁUSZCZE TRANS
  • używki

CZASEM RÓWNIEŻ (tolerancja indywidualna):

  • pomidory
  • szpinak
  • bakłażany
  • cytrusy
  • fasola
  • groszek
  • banany
  • figi, rodzynki
  • awokado
  • śliwki
  • drożdże
  • cynamon

spożywaj więcej dozwolonych/ tolerowanych warzyw (często potrzebna jest obserwacja indywidualna) i pij więcej wody!

Odpowiednie nawodnienie stabilizuje barierę skóry, tym samym zapewniając jej prawidłowe nawilżenie i odżywienie.

Postaw na:

  • słodkie i zwykłe ziemniaki,
  • wątróbkę,
  • wołowinę,
  • szpinak,
  • marchew,
  • warzywa zielone,
  • paprykę,
  • natkę pietruszki, szczypior, koperek
  • brokuły,
  • kalafior,
  • kapustę,
  • fasolę,
  • ciecierzycę,
  • kiełki,
  • czosnek,
  • ryby (tłuste),
  • owoce morza (krewetki, ostrygi),
  • jaja,
  • nabiał fermentowany, sery podpuszczkowe,
  • produkty pełnoziarniste,
  • grykę, płatki owsiane,
  • banany,
  • jabłka,
  • owoce jagodowe (leśne),
  • kiwi,
  • dziką różę,
  • awokado,
  • olej lniany,
  • oliwę,
  • pestki i nasiona, orzechy,
  • kakao,
  • miód.
  • ORAZ NA NISKI INDEKS/ ŁADUNEK GLIKEMICZNY posiłków

Smacznego!

Najnowsze wpisy

Zespół jelita drażliwego (IBS)

ZDROWE JELITA Objawy, które mogą świadczyć o problemach jelitowych (wtedy warto się zastanowić i podjąć diagnostykę – gastroenterolog): ból i dyskomfort brzucha silne wzdęcie i

Przeczytaj »

Podziel się

Subscribe
Powiadom o
guest
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
0
Would love your thoughts, please comment.x
()
x